Air India’nın trajik uçak kazasından sadece üç ay sonra, mühendisler yeni bir güvenlik sistemi üzerinde çalışmaya başladı. İlk bakışta sıra dışı görünen bu fikir, her yıl binlerce insanın hayatını kurtarabilecek potansiyele sahip.
Project Rebirth adı verilen bu konsept, uçaklara entegre edilebilecek devasa hava yastıklarıyla donatılmış bir sistem. Araçlarda kullanılan hava yastıklarına benzer şekilde çalışan bu teknoloji, yapay zeka destekli sensörlerle olası bir kazayı algılıyor. Burun, gövde ve kuyruk bölgesinde açılan hava yastıkları uçağı bir “koruma kozası” içine alıyor.
Bu sistem sayesinde ani irtifa kaybı yaşansa bile düşüş, yıkıcı bir çarpışma yerine kontrollü bir inişe dönüşebiliyor. Yolcular sarsıntılı bir iniş yaşasa da ölümcül darbenin önüne geçiliyor.
Dyson ödülü finalisti
Project Rebirth, dünyayı değiştirme potansiyeline sahip icatların yarıştığı prestijli James Dyson Award’da finalistler arasında yer aldı. Proje, Dubai’deki Birla Institute of Technology and Science kampüsünde mühendisler Eshel Wasim ve Dharsan Srinivasan tarafından geliştirildi.
Mühendisler projeyi, Haziran 2025’te yaşanan Air India Flight 171 kazasından ilham alarak geliştirdi. Ahmedabad Havalimanı’ndan kalkış yaptıktan sadece 32 saniye sonra düşen uçakta 260 kişi yaşamını yitirmişti. Kazanın nedeni halen araştırılıyor.
Projeyi geliştiren mühendislerden biri, annesinin bu kaza sonrası günlerce uyuyamadığını ve yolcuların yaşadığı çaresizliği düşündüğünü anlattı. “Neden başarısızlık sonrası hayatta kalmayı sağlayacak bir sistem yok?” sorusu, onları uzun araştırmalar ve tasarım çalışmalarına yönlendirmiş.
Yapay zeka destekli sistem
Project Rebirth, uçağın irtifasını, hızını, motor durumunu, yönünü, yangın riskini ve pilot tepkilerini sürekli izliyor. 3.000 feet’in altında kaçınılmaz bir kaza durumunda sistem otomatik devreye giriyor; pilot isterse sürece müdahale edebiliyor.
-
Motor çalışıyorsa, ters itiş sistemi devreye giriyor.
-
Motor çalışmıyorsa, gaz iticiler düşüşü yavaşlatıyor.
-
Koltuk ve duvarlardaki sıvı dolgular darbede sertleşerek yolcuları koruyor.
Gelecek planları
Mühendisler, bu teknolojinin hem mevcut uçaklara eklenebileceğini hem de yeni tasarımlara entegre edilebileceğini belirtiyor. Hedefleri, havacılık laboratuvarlarıyla iş birliği yaparak sistemi gerçek testlere taşımak.
Onlara göre mevcut güvenlik sistemleri kazaları önlemeye odaklanıyor, ancak Project Rebirth farklı bir noktada duruyor: “En kötü ihtimale hazırlık yapıyor.”
James Dyson Award, üniversite öğrencileri ve yeni mezunlara açık uluslararası bir tasarım yarışması. Bu yıl 15 Ekim’de 20 kişilik kısa liste açıklanacak. 5 Kasım’da duyurulacak uluslararası birincilik ödülü ise 30.000 sterlin ve kendi işini kurma fırsatı kazandıracak.
